قبل از اینکه دلایل خودمان را برای پاسخ دادن به سوال بالا مطرح کنیم بیایید باهم کمی از آمار رسمی فروش کتاب در ایران بگوییم. در نمودار زیر میزان فروش کتاب و پرفروش ترین دسته کتاب ها، یعنی کتاب های کمک آموزشی را می بینید.
به چند نکته در نمودار بالا دقت کنید:
- با توجه به شیوع کرونا در سال 1398، شاهد افت فروش کتاب های کمک آموزشی در این سال هستیم.
- همواره حدود 40 درصد از فروش کل کتاب های کشور، مربوط به دسته کتاب های کمک درسی است.
- با توجه به کاهش فروش کمک درسی ها در سال 1399، مبلغ کل فروش کتاب ها در این سال هم رشد چندانی نسبت به 1398 نداشته است.
و حالا سوالاتی ذهن ما را درگیر می کند که:
- چقدر تولید محصولات دیجیتال (مثل کتاب های الکترونیکی و صوتی) که آمار رسمی هم از میزان فروش آنها در دسترس نیست، در روند نمودار بالا دخالت دارد؟
- بعد از کاهش شیوع کرونا و آغاز به کار مجدد مدارس به صورت حضوری، آیا کتاب های کمک درسی دوباره روند رشد خود را ادامه خواهند داد؟
چقدر از حجم کتاب های کمک درسی مربوط به دروس اختصاصی و دروس عمومی است؟
آمار های غیررسمی می گویند که حدود 70 درصد از کتاب های کمک درسی مربوط به دروس عمومی کنکور هستند. همینجا اشاره کنیم که یکی از دلایلی که شورای عالی انقلاب فرهنگی بر حذف دروس عمومی از کنکور تاکید دارد، همین مصرف کاغذ در کتاب های کمک درسی است.
بنابراین مصرف کاغذ، واردات آن، ارز خروجی از کشور بدلیل خرید کاغذ، قطع درختان و مسائل مهم دیگری همگی به همین تولید بی رویه کتاب هایی گره خورده است که می توانند با ابزارهای دیگری یا کتاب های قدیمی و دست دوم جایگزین شوند.
حالا برگردیم به سوال قبلی مان:
چرا باید کتاب های قدیمی و دست دوم بخریم؟
- در حوزه کتاب های کمک درسی، تجربه ثابت کرده است که عموم ناشرین بدون تغییر در محتوای کتاب و فقط با هدف افزایش قیمت آن، همان محتوا را در قالب چاپ جدید منتشر می کنند و دانش آموزان به تصور اینکه چاپ جدید با قبلی تفاوت عمده ای دارد، اقدام به خرید چاپ جدید می کنند. این در حالی است که چاپ های قدیمی شاید در کتابخانه مدرسه وجود داشته باشد؛ یا از برادر و خواهر و اقوام و دوستان بزرگتر باقی مانده باشد.
- در بسیاری از موارد تغییرات کتاب های کمک درسی محدود به افزایش تعدادی محدودی تمرین یا تست از کنکور برگزار شده همان سال است، که دفترچه کنکور از طریق سایت سنجش، در دسترس است و این موضوع واقعا دلیل مناسبی برای خرید چاپ جدید تر کتاب نیست.
و حالا سوال دیگری هم مطرح است:
چرا باید کتاب های قدیمی مان را بفروشیم؟
- به حفظ طبیعت و قطع نشدن درختان کمک می کنیم.
- به اقتصاد جامعه از جهت کاهش خروج ارز ناشی از خرید کاغذ کمک می کنیم.
- به اقتصاد خودمان هم کمک می کنیم. 😀
- برای کسانی که توانایی مالی زیادی برای خرید کتاب جدید ندارند، راهی برای پیشرفت با هزینه کم مهیا می کنیم.
